Biobased gewassen

Ons lid Fokkens Grondgoed is goed op weg met dit gewas. Eigenaar Reind Fokkens: ‘Met Fokkens Grondgoed bv heb ik koe de hoorns gevat en zijn het voorjaar van 2024 een tweetal percelen (samen 1,5 hectare) Miscanthus aangeplant. Voor Fokkens Grondgoed bv betreft het een nevenactiviteit waarmee ik hoop een kleine steen bij te dragen aan de ontwikkeling circulaire landbouw economie.’

Op 8 hectare in Middelsee groeit vanaf mei 2025 miscanthus (olifantsgras) – een krachtig biobased gewas met enorm potentieel voor de bouwsector. Denk aan isolatiemateriaal, vulmiddel voor betonproducten, papier of asfalt.

Met dit initiatief vanuit Gemeente Leeuwarden, Fokkens Grondgoed bv, Building Balance en zetten we een belangrijke stap: laten zien wat er nu al mogelijk is met natuurlijke materialen – en werken we aan een toekomst waarin biobased bouwen de norm is.

Vlas is een veelzijdig gewas dat zowel voor textiel als biobased bouwmaterialen wordt gebruikt. De sterke vezels worden verwerkt in kleding, gordijnen, isolatie, biocomposieten en zelfs in circulaire meubels. Daarnaast is vlas een bodembemester en draagt het bij aan een duurzame landbouw. De hele plant wordt benut, waardoor het een efficiënt en circulair gewas is.

Eileen Blackmore van House of Design (lid van onze vereniging) werkt met vlas als duurzaam en biobased materiaal voor circulaire ontwerp- en bouwtoepassingen. Ze stimuleert innovatie door ontwerpers, makers en bedrijven te verbinden en samen nieuwe toepassingen voor vlasvezels te ontwikkelen. Dit varieert van biobased isolatie en textiel tot innovatieve bouwmaterialen en interieurproducten. Binnen projecten zoals Wad van Waarde onderzoekt ze hoe vlas lokaal geteeld en verwerkt kan worden, waardoor het een belangrijke rol speelt in de regionale circulaire economie.

Vezelhennep is een robuust en snelgroeiend gewas dat uitstekend geschikt is voor biobased isolatie, textiel en bioplastics. Het heeft een lage milieubelasting, verrijkt de bodem en neemt tijdens de groei grote hoeveelheden CO₂ op. In de bouw wordt hennep vaak verwerkt tot hennepisolatie, een circulair en ademend materiaal dat zorgt voor een gezond binnenklimaat.

GreenInclusive is onderdeel van een volledig regionale keten voor vezelhennep in Fryslân en speelt een sleutelrol in de toepassing van dit biobased materiaal. Ze telen vezelhennep op 600 hectare Friese landbouwgrond en verwerken het tot hennepisolatie, een circulair en ademend bouwmateriaal. Dit isolatiemateriaal wordt toegepast in duurzame bouwprojecten, zoals woningen en renovaties. GreenInclusive werkt samen met boeren, bouwbedrijven en woningcorporaties om vezelhennep op grote schaal in te zetten en de biobased bouwsector te versterken.

De Fryske Vezelhennepdeal

Op 25 oktober 2024 werd met trots de Fryske Vezelhennepdeal ondertekend door meer dan 30 partijen, waaronder Friese woningcorporaties, bouwbedrijven, ontwikkelaars en overheden. Deze deal is een mijlpaal in de regionale vezelhennepketen waarbij partijen de komende jaren kiezen voor Friese hennepisolatie. Hiermee kiezen betrokken partijen voor de toepassing van lokaal geproduceerde vezelhennepisolatie in ten minste 1000 bouw- en renovatieprojecten in Fryslân.

De Fryske Vezelhennepdeal betekent de start van de eerste complete regionale keten voor biobased bouwen in Nederland. Dankzij deze brede samenwerking kunnen lokaal geproduceerde, duurzame materialen zoals Hempwool geproduceerd door GreenInclusive worden ingezet in (ver)bouw- en renovatieprojecten in Fryslân. Dit initiatief brengt boeren, bouwbedrijven en woningcorporaties samen en jaagt de overgang naar een circulaire economie aan.  

Riet

Riet is een natuurlijk waterfilter en wordt al eeuwenlang gebruikt in daken en waterzuivering. Tegenwoordig wint het aan populariteit als biobased bouwmateriaal en isolatie. Door riet in natte gebieden te telen, draagt het bij aan biodiversiteit, waterberging en klimaatadaptatie, terwijl het tegelijkertijd een waardevolle grondstof levert.

Hekstra werkt met riet als een duurzaam en biobased bouwmateriaal, vooral voor traditionele en circulaire dakbedekking. Ze oogsten en verwerken riet uit natuurlijke gebieden, waarbij ze letten op kwaliteit, hergroei en biodiversiteit. Dit riet wordt gebruikt voor het dekken van daken, waarbij vakmanschap en duurzaamheid samenkomen. Daarnaast onderzoekt Hekstra nieuwe toepassingen voor riet binnen circulair bouwen, zoals isolatiematerialen en gevelbekleding.

Lisdodde

Lisodde, ook bekend als grote lisdodde of ‘sigaarplant’, groeit in natte gebieden en heeft uitstekende eigenschappen voor isolatie en bouwtoepassingen. De vezels zijn licht en vochtregulerend, ideaal voor circulair bouwen. Daarnaast helpt lisodde bij waterzuivering en CO₂-opslag en draagt het bij aan een veerkrachtig watersysteem.

Het Biosintrum werkt met lisdodde als innovatief biobased bouwmateriaal en onderzoekt de toepassingen ervan in de circulaire bouwsector. Lisdodde, ook bekend als grote lisdodde, heeft uitstekende isolerende en vochtregulerende eigenschappen en kan worden verwerkt in isolatieplaten en gevelmaterialen. Het Biosintrum stimuleert onderzoek en samenwerkingen tussen onderwijs, overheid en bedrijfsleven om de teelt en verwerking van lisdodde te optimaliseren.

Meer weten?