In 2025 laat Fryslân zien hoe ver ze als regio al is in de circulaire transitie. Een welverdiende spotlight, vinden Friso Douwstra, gedeputeerde van de Provincie Fryslân, en Evert Jan van Nijen, directeur van Vereniging Circulair Friesland. Want dat de provincie een stevige circulaire koers vaart, mag iedereen weten. “Maar 2025 is geen eindstation; het is een tussenstop.”
Friese boeren die op de wachtlijst staan om hennep of vlas te mogen telen voor biobased bouwmaterialen. Een testcentrum voor circulaire plastics in Heerenveen dat wereldwijd enig in zijn soort is. De Vismigratierivier in de Afsluitdijk. Maar ook mkb’ers die gedreven werken aan circulaire producten. Als Friso Douwstra en Evert Jan van Nijen tegenover elkaar zitten, volgen de voorbeelden van het circulaire succes in de regio elkaar in hoog tempo op.
Klein gebied, veel kennis en samenwerking
Dat Fryslân één van de Europese koplopers is op het gebied van circulaire economie, daar is volgens hen geen twijfel over mogelijk. Friso, die ook in de Europese politiek actief is, onder meer als dossierhouder Circulaire Economie, ziet hoe veel van zijn Europese collega’s nog worstelen met de basisbeginselen van duurzaamheid. “Zij overwegen om te beginnen met afval scheiden, terwijl wij al lange tijd ontzettend veel grondstoffen uit afval halen en hergebruiken”, illustreert hij. “Fryslân is maar een relatief klein gebied. We hebben hier een sterk mkb, maar geen grootbedrijf met honderden miljoenen aan innovatiekracht per jaar. En toch hebben we hier veel kennis op het gebied van circulaire economie.”
“Kennis, maar ook stevige uitvoeringsprogramma’s”, vult Evert Jan zijn gesprekspartner aan. “Bedrijven, onderwijsinstellingen en overheden steken samen de handen uit de mouwen. Dat we op die manier samenwerken in Fryslân en Noord-Nederland, is uniek. De afgelopen jaren zijn er, ook met steun van de provincie, honderden miljoenen geïnvesteerd in de circulaire economie.” Maar Fryslân is niet de enige Europese regio die een circulaire transitie doormaakt. Dat gebeurt bijvoorbeeld ook in Vlaanderen, Schotland en delen van Finland. Deze koploperregio’s weten elkaar steeds beter te vinden, merkt de directeur van de vereniging.
“We werken samen in internationale projecten. Soms doen we dat als gezamenlijke ‘kopgroep’, maar we helpen ook andere regio’s om hun transitie te versnellen.”
Broodnodige schijnwerpers
In 2025 zet de provincie Fryslân zichzelf in de circulaire schijnwerpers. Een beetje on-Fries misschien, om met zoveel trots voor het voetlicht te treden? Nee, meent Friso. Hij vindt die aandacht juist hoognodig. “Alle organisaties, overheden en mensen die zich al zo lang voor een toekomstbestendig Fryslân inzetten, verdienen weleens een schouderklopje. Met die schijnwerper vergroten we bovendien de aandacht voor het onderwerp. Er komt nieuwe energie, er ontstaat tractie. De schijnwerper brengt ons verder.”
Het feestelijke jubileumjaar zorgt ook voor vertrouwen, denkt Evert Jan. “Vertrouwen in onze eigen regio. Als we herinnerd worden aan de stappen die al zijn gezet, kunnen we niet anders dan beseffen dat we zélf aan het roer staan van de circulaire transitie. Doordat die transitie hier plaatsvindt, levert die ons nog véél meer op dan milieuwinst alleen: ook de regionale economie en sociale cohesie profiteren mee.”
De circulaire trein rijdt door
De gedeputeerde en de directeur kijken uit naar het jaar dat voor hen ligt. Toch reikt hun blik ook voorbij 2025. De circulaire trein rijdt door – in een pittig tempo bovendien. “2025 is geen eindstation, maar een tussenstop”, houdt Evert Jan de metafoor nog even vast. Als het aan hem ligt, dendert dan ook de trein op volle snelheid door richting die toekomstbestendige Friese economie. “Ik zou het geweldig vinden als de Friese overheden in 2030 volledig circulair inkopen en daarmee de circulaire ambities van het mkb aanjagen. Als alle nieuwe woningen in Fryslân biobased worden gebouwd. En als de helft van de bedrijventerreinen in de regio tegen die tijd circulair is geworden, zou dat de circulaire transitie een enorme impuls geven.” Tot slot koestert hij een grote ambitie voor het onderwijs: “Als het Friese onderwijs in 2030 helemaal duurzaam en circulair is, wordt circulariteit voor studenten de norm. Daarmee geven we de nieuwe generatie de kracht om de transitie nog verder te versnellen.”
Made circulair in Fryslân
Ook Friso is niet van plan om achterover te leunen. Hij laat weten dat hij zich sterk maakt voor de verankering van de Friese koploperspositie in Europa. “Als het in Europa over de circulaire transitie gaat, moet het over Fryslân gaan. Over onze aanpak, projecten en resultaten.” En iets dichter bij huis? “We hebben met het biobased bouwen een prachtige, aantoonbaar Friese, circulaire keten gecreëerd. Ik weet zeker dat ons dat met nóg een productiestroom moet lukken, zodat we het mkb nog verder kunnen betrekken in de transitie. Stel je voor dat de geschenken die ik als gedeputeerde ontvang, niet langer made in China zijn, maar made circulair in Fryslân: dat is toch een prachtig toekomstbeeld? Laten we dat met elkaar waarmaken.”
Terug naar overzicht