Drinkwaterbesparing
Ambitietafel Drinkwaterbesparing
De drinkwatercrisis
Nederland bevindt zich in een drinkwatercrisis. De beschikbaarheid en kwaliteit van de bronnen – grond- en oppervlaktewater – staan onder toenemende druk. Het watersysteem bereikt zijn grenzen door droogte, verzilting en een stijgende watervraag als gevolg van een groeiende economie en bevolking. Terwijl regio’s als Twente, Utrecht en West-Brabant nu al kampen met acute drinkwaterproblemen, zal Friesland volgens schattingen van Vewin nog vóór 2030 te maken krijgen met knelpunten in de drinkwatervoorziening.
In 2021 verbruikten Nederlandse huishoudens gemiddeld 128 liter drinkwater per persoon per dag (pppd). In 2020 waren huishoudens verantwoordelijk voor 74% van het totale drinkwaterverbruik in Nederland. Het in juni 2024 gepubliceerde ‘Nationaal Plan van Aanpak Drinkwaterbesparing’ (NPvA) onderstreept de urgentie van waterbesparing en stelt als doel om het huishoudelijke drinkwaterverbruik te verlagen tot minimaal 100 liter pppd in 2035.
De rol van water in de Provincie Fryslân
Fryslân staat bekend als dé waterprovincie van Nederland. De Friese meren, de Waddenzee en het uitgebreide netwerk van vaarten en kanalen zijn niet alleen beeldbepalend, maar vormen ook een belangrijk economisch, recreatief en ecologisch kapitaal. Daarnaast herbergt Fryslân met de WaterCampus in Leeuwarden een internationaal knooppunt van de Nederlandse watertech-nologiesector. Dankzij deze unieke samenwerking heeft Leeuwarden zich gepositioneerd als de ‘European Capital of Water Technology’ en levert de provincie een significante bijdrage aan wereldwijde wateroplossingen. Juist omdat water zo verweven is met het Friese DNA, is het essentieel dat Fryslân eenvoortrekkersrol vervult op het gebied van drinkwaterbesparing. Door de aanwezige expertise en infrastructuur te benutten, kan de provincie als voorbeeld dienen voor Nederland en daarbuiten.
Er gebeurt al veel in Fryslân om het huishoudelijke drinkwaterverbruik te verlagen, maar er ontbreekt nog voldoende afstemming en coördinatie. Om de regionale kennis en kunde optimaal te benutten, is samenwerking noodzakelijk. Daarom hebben Vereniging Circulair Friesland (VCF) en het Centre of Expertise Water Technology (CEW) de Ambitietafel Drinkwaterbesparing geïnitieerd.
Doelstellingen Ambitietafel
De Ambitietafel Drinkwaterbesparing brengt een brede mix van overheden, marktpartijen, woningcorporaties en kennisinstellingen samen.
De focus van deze ambitietafel ligt op het uitvoeren van concrete acties, het delen van kennis en het verbinden van sleutelpartijen binnen de keten.
Dit zorgt ervoor dat verantwoordelijkheden duidelijk worden vastgesteld en er een gezamenlijke visie voor de regio ontstaat. De ambitietafel richt zich op de volgende doelstellingen:
- Fryslân als koploperregio positioneren op het gebied van drinkwaterbesparing in Nederland en Europa.
- Gemiddeld drinkwaterverbruik beperken tot maximaal 100 l pppd in 2035 (In lijn met NPvA Drinkwaterbesparing)
- Minimaal 30% drinkwaterbesparing realiseren tegen 2035.
- De regionale water-economie versterken en stimuleren.
- Drinkwaterbesparing als ‘Het Nieuwe Normaal’ verankeren in nieuwbouw en renovatieprojecten.
Doelgroepen
Om de impact van drinkwaterbesparing in Fryslân te maximaliseren, zijn drie kern-doelgroepen gedefinieerd:
1: Politieke bestuurders
Wethouders en provinciebestuurders spelen een cruciale rol in beleidsvorming rondom drinkwaterbesparing. Door middel van regelgeving en strategische keuzes kunnen zij duurzame initiatieven stimuleren en bewustwording vergroten. Het ontbreekt echter vaak nog aan voldoende draagvlak binnen de politiek en maatschappij.
2: Consumenten en bezoekers
Huishoudens zijn verantwoordelijk voor 74% van het dagelijkse drinkwaterverbruik in Nederland. Bewoners zijn zich vaak niet bewust van de noodzaak van waterbesparing. Kleine gedragsveranderingen, zoals korter en minder vaak douchen, kunnen een aanzienlijke impact hebben.
3. Opdrachtgevers
(gemeenten, woningcorporaties en ontwikkelaars). Projectontwikkelaars en woningcorporaties kunnen drinkwaterbesparing verankeren in nieuwbouw- en renovatieprojecten. Door waterbesparende technologieën en circulaire waterconcepten toe te passen, dragen zij bij aan toekomstbestendige woningen en wijken.
Actielijnen
De Ambitietafel Drinkwaterbesparing heeft reeds meerdere concrete actielijnen geformuleerd:
Nieuwbouw
Drinkwaterbesparing verankeren in nieuwbouwprojecten door onder andere het stimuleren van drinkwaterbesparing bij de 40 woningbouwprojecten via de opdrachtgeversaanpak van ‘Fryslân Bouwt Circulair’.
Bestaande bouw
Drinkwaterbesparing in bestaande woningen bevorderen door onder andere het testen van waterbespaar kits en het integreren van drinkwaterbesparing in de opleidingen van energiecoaches.
Lobby
Samenwerken met andere Nederlandse initiatieven om gezamenlijk te lobbyen voor nationale wet- en regelgeving die drinkwaterbesparing stimuleert in plaats van belemmert.
Monitoring
Het huishoudelijke drinkwaterverbruik in Fryslân in kaart brengen en regelmatig meten.
Beleid
Een provinciale stimuleringsregeling opstellen voor hemelwaterbenutting en drinkwaterbesparing opnemen in woondeals en prestatieafspraken met woningcorporaties.
Communicatie
Het bewustzijn over de noodzaak van drinkwaterbesparing vergroten en kennis en best practices delen via campagnes en een digitale kennisbank.
Aangesloten partijen
