Als gemeentesecretaris en algemeen directeur van de gemeente Waadhoeke vormt Jeroen IJkema de brug tussen de ambtelijke organisatie en het politieke bestuur. Binnen zijn functie zet hij zich in voor duurzaamheid en circulariteit.
“Ik heb altijd twee drijfveren in mijn werk: de verhouding tussen mensen onderling en de verhouding tussen mens en aarde. Het programma Circulair Opdrachtgeven & Inkopen is een stap die je kunt zetten om te verbeteren, want de aarde is niet onuitputtelijk,”
Circulaire ambities van gemeente Waadhoeke
De gemeente Waadhoeke heeft de ambitie om in 2035 een circulaire overheid te zijn. De afgelopen jaren lag de focus op duurzaamheid in brede zin, maar stap voor stap wordt toegewerkt naar een volledig circulaire werkwijze. “Bij circulaire inkoop streven we steeds meer naar resultaatverplichtingen voor marktpartijen. Zo stimuleren we innovatie en circulaire oplossingen,” aldus Jeroen.
Duurzaamheid als rode draad binnen de organisatie
Duurzaamheid krijgt steeds meer een vaste plek binnen de ambtelijke organisatie. Een paar jaar geleden organiseerde de gemeente een personeelsdag rondom duurzaamheid, met plenaire sessies en werkgroepen. “Bewustwording is essentieel. Daarom hebben alle medewerkers het afgelopen jaar een workshop gevolgd over hoe zij in hun werk kunnen bijdragen aan duurzaamheid en circulariteit. Ook nieuwe medewerkers worden hierin meegenomen tijdens de onboarding.”
De duurzaamheidsambities zijn vastgelegd in de gemeentelijke duurzaamheidsagenda, waarin onder andere het terugdringen van huishoudelijk afval en een hoog scheidingspercentage centraal staan. “We spreken niet langer over afval, maar over grondstoffen,” legt Jeroen uit. Waadhoeke is bovendien de eerste gemeente in Friesland die het convenant ‘Schoon en Emissieloos Bouwen’ ondertekende, waarmee het zich committeert aan duurzame bouwprojecten.
Samenwerken met andere overheden
Volgens Jeroen is samenwerking met andere gemeenten en organisaties cruciaal om circulaire doelen te realiseren. “Circulair Friesland speelt hierin een belangrijke rol. Het delen van kennis en gezamenlijke aanbestedingstrajecten zijn effectieve manieren om impact te vergroten en efficiënt te werken. Een voorbeeld hiervan is de aanbesteding van warme dranken, die we samen met meerdere organisaties oppakken. Zo creëren we schaalvoordeel en maken we circulaire keuzes aantrekkelijker voor marktpartijen.”
Wat is nodig om te versnellen?
Om circulariteit écht te versnellen, noemt Jeroen vier belangrijke factoren:
1. Continue aandacht voor interne bewustwording en de urgentie van circulair werken.
2. Wil tot samenwerking tussen overheden en marktpartijen.
3. Langetermijn politiek commitment waarin circulariteit zwaarder weegt dan bijvoorbeeld financiële factoren.
4. Vertrouwen in de markt en de innovatieve oplossingen die zij kunnen bieden.
“Bij aanbestedingen moeten circulaire criteria een steeds belangrijkere rol spelen. Soms betekent het dat je iets meer betaalt, maar op de lange termijn levert het meer op voor de aarde,” stelt hij.
Geleerde lessen
De overgang naar circulariteit is een proces van vallen en opstaan, erkent Jeroen. “Er is lef nodig om te pionieren en ruimte om te experimenteren. We willen grote stappen zetten, maar ook elke kleine stap telt. De aanbesteding van warme dranken is zo’n stap, net als het circulair inkopen van bedrijfskleding.”
Daarnaast is het belangrijk om duurzaamheid een structurele plek te geven binnen de organisatie. “Elk jaar krijgt de gemeente zo’n 10% nieuwe medewerkers. Als zij niet vanaf het begin meegenomen worden in onze duurzaamheidsvisie, loopt het risico weg te ebben. Daarom is het essentieel om deze thema’s continu onder de aandacht te houden.”
Trots op circulaire inkoopprojecten
Een concreet project waar Jeroen trots op is, is de gezamenlijke aanbesteding van warme dranken, waarbij onder andere thee en koffie circulair worden ingekocht. “Dit doen we samen met meerdere organisaties. Door de schaalgrootte wordt circulaire inkoop aantrekkelijker voor leveranciers. Circulair Friesland ondersteunt ons hierbij met de Circulaire Inkoop Academie.”
Waar staat Waadhoeke over twee jaar?
Voor de toekomst hoopt Jeroen dat alle Friese gemeenten actief deelnemen aan circulaire inkooptrajecten. “Hoe meer gemeenten samenwerken, hoe groter de slagkracht. Daarnaast zie ik kansen voor een intensievere samenwerking tussen overheden, ondernemers en kennisinstellingen, zoals Campus Fryslân. Ook inwoners en ondernemers spelen een cruciale rol: zij moeten gestimuleerd worden om bewuster om te gaan met grondstoffen.”
Daarnaast liggen er kansen in grotere circulaire projecten. “We werken bijvoorbeeld aan de bouw van een nieuw zwembad in onze gemeente. Dat biedt volop mogelijkheden om circulariteit in de praktijk te brengen.”
Met zijn enthousiasme en betrokkenheid blijft Jeroen zich inzetten om circulariteit binnen de gemeente Waadhoeke en daarbuiten verder te brengen. “Iedereen kan bijdragen, op welke plek in de organisatie je ook zit. Elk stapje vooruit is er één.”
Terug naar overzicht