Sinds medio 2023 staat Jan Haakma aan het roer van OVEF, de coöperatie van de gezamenlijke Friese overheden die uniek is in Nederland – en zelfs in Europa. OVEF telt inmiddels zo’n 35 leden en dat aantal groeit gestaag. Alle Friese gemeenten, de provincie Fryslân en Wetterskip Fryslân plus een aantal semi-overheden en scholen zijn aangesloten. Waar OVEF ooit energie inkocht namens de Friese overheden, is de stap inmiddels gezet naar een veel grotere ambitie: sinds 2024 is OVEF dé eigen energieleverancier van en voor Friese overheden en semi-overheden. “Grutsk op ús Fryske oerheden, semi-oerheden en skoallen dy’t mei-inoar it heft yn hannen nimme yn de enerzjytransysje!”, aldus Haakma. [Nederlands: “Trots op onze Friese overheden, semi-overheden en scholen die samen het heft in handen nemen in de energietransitie!”]
Lokaal opwekken, lokaal gebruiken
OVEF werkt volgens het zelfleveringsmodel. Circulariteit betekent voor OVEF dan ook heel concreet: als Fries non-profit collectief onze eigen energie in Friesland opwekken en verbruiken. Zowel het economisch als het ecologisch rendement in Friesland houden. Jan geeft een voorbeeld: “Windpark Hiddum Houw, gedeeld eigendom van Wetterskip Fryslân en gemeente Súdwest-Fryslân, levert meer energie dan haar eigenaren zelf nodig hebben. Het overschot gaat naar OVEF, zodat andere leden hiervan kunnen profiteren. Ook op gasgebied is de cirkel rond: sinds 2025 gebruiken de Friese overheden alleen nog gas dat wordt opgewekt door Omrin, via vergisting van afval. Zo blijft de energieketen gesloten en lokaal.”
Vier pijlers voor een circulaire aanpak
Bij OVEF draait het om slim omgaan met energie. Dat begint met slim opwekken: duurzame energie, uit eigen Friese bronnen. Maar opwekken alleen is niet genoeg. Het gaat er ook om hoe je die energie slim verbruikt: bewust, efficiënt, en op het juiste moment, zodat er geen verspilling plaatsvindt. Dan is er het bufferen: eigen opwek uitgesteld benutten, plus het opvangen van pieken en dalen. Dit is ook een slimme oplossing voor de netcongestie waar steeds meer regio’s mee te maken hebben. Ook kijkt OVEF voortdurend terug én vooruit door te analyseren: met data-analyse inzichtelijk maken waar verbeteringen mogelijk zijn en hoe het systeem nóg slimmer kan.
“Dankzij deze vier pijlers zetten we grote stappen richting een unieke mijlpaal: een zelfvoorzienend Friesland, waar we onze eigen duurzame energiehuishouding in balans houden,” vertelt Jan.
Samen sterker
OVEF werkt nauw samen met partners en VCF-leden zoals Omrin, de Veiligheidsregio, Caparis, Dokwurk, gemeenten, Wetterskip Fryslân, musea en het onderwijs. Kansen liggen er volop in samenwerking met technische partijen en kennisinstellingen, bijvoorbeeld rondom slim gebouwbeheer, bufferen en innovaties in energieopwek. Haakma vindt dit belangrijk: ”Zo werken we naast een circulaire energieketen ook aan kennisdeling en inspiratie. Goed om dit samen, ook binnen Vereniging Circulair Friesland, op te pakken en steeds verder te professionaliseren.”
Toekomst en ambitie
De grootste ambitie voor de komende jaren is duidelijk: richting de ultieme vorm van zelflevering. Dat betekent dat álle energie die het OVEF-collectief verbruikt, afkomstig is uit het eigen collectief: de meest pure vorm van circulariteit. Haakma: “We willen laten zien dat het kan: als collectief volledig zelfvoorzienend worden.”
Terug naar overzicht