
Ambitietafel Sluiten Nutriënten Kringlopen (Bodem)
Aanleiding
In 2050 wil en moet Nederland voor haar grondstoffen volledig circulair zijn. Omdat grondstoffen schaarser worden en de productie ervan schadelijke effecten met zich meebrengt, denk daarbij aan klimaatverandering door de CO2-uitstoot door productie en logistiek willen we in Noord Nederland reeds in 2035 in het landbouw-voedselsysteem het grote nutriënten lek grotendeels gedicht hebben, met een focus op micronutriënten. Dit willen we realiseren door het uitvoeren van concrete icoonprojecten die hierop aansluiten. Dit kan niet zonder ondersteuning en bijdrage van agrariërs, overheid, kennisinstellingen en bedrijfsleven.
Vanuit de brede welvaart gedachte zal middels deze samenwerking tegelijk gewerkt worden om de agrariërs in uiterlijk 2035 een toekomstbestendige positie te hebben laten verwerven.
Deze icoonprojecten zullen mede worden geïnitieerd en mogelijk gemaakt vanuit het SNuK programma door blijvend de verbinding te maken en barrières weg te nemen tussen de verschillende stakeholders op inhoudelijke, financiële en randvoorwaardelijke gronden.
Het sluiten van de nutriëntenkringlopen zal dan bijdragen aan een toekomstbestendige positie voor de agrariërs en de samenleving in haar geheel.
Programma Sluiten Nutriëntenkringlopen
Het programma is ontstaan aan de Ambitietafel Sluiten Nutriëntenkringlopen. Het consortium aan deze tafel bestaat uit Wetterskip, Agricycling, Mulder Agro, Kollectievenberied, BoerenNatuur, gemeente Leeuwarden, gemeente Súdwest Fryslân, Provincie Fryslân, Wetsus, CEW, Van Hall Larenstein, Bioclear Earth, NHL Stenden Hogeschool, Hanze Hogeschool, RUG Campus Fryslân, Innovatiepact Friesland & Vereniging Circulair Friesland.
Zij hebben gezamenlijk het thema verkend en dit naar een programma-opdracht vertaald. Mede vanuit de drijfveer van agrariërs om een toekomstbestendige positie in het voedselsysteem te verwerven, wordt er door een groep Friese koplopers reeds gewerkt aan het sluiten van deze kringlopen:
Bermmaaisel en GFT en reststromen uit de voedingsmiddelenindustrie. Die kringloop ambities loopt tegen een aantal knelpunten aan die opgepakt dienen te worden. En om de kringloop volledig te sluiten moet uiteindelijk ook onze poep en plas (humane excreta) weer terug naar de grond. Op dat terrein zijn de eerste stappen gezet, maar ook daar loopt men tegen drempels aan. Met het programma ‘Sluiten Nutriëntenkringlopen’ worden de gezamenlijke knelpunten geadresseerd om de kringloop van humane excreta sneller tot ontwikkeling en realiteit te brengen.
Bekijk in de onderstaande platen wat het programma Nutriëntenkringloop verder inhoudt!


Friesland neemt het voortouw
In de Friese regio pakken we met elkaar de handschoen op en nemen het voortouw om
nutriëntenkringlopen te sluiten. Dan doen wij door als beoogd Europese proeftuin de transitie te versnellen in de vorm van pilots, aanpassen van regelgeving en samenwerking met de landbouw.
Om de opgave tot het sluiten van de nutriëntenkringlopen goed aan te kunnen vliegen, is een integrale en programmatische aanpak nodig.
Daarmee wordt de verworven kennis en ervaringen uit de reeds operationeel zijnde projecten rondom Bermmaaisel en GFT/reststromen uit de voedings-middelenindustrie geborgd in de aanpak van de kringloop ‘Humane excreta‘ en kan gestructureerd worden gewerkt aan het daadwerkelijk sluiten van alle drie de stromen.
Leestips
Het artikel “Striving for coherence” van prof. Dr. Ir. Cees Buisman, wetenschappelijk directeur van ons lid Wetsus, gepubliceerd in Nature Sustainability (juli 2025), benadrukt het belang van het transformeren van afvalwaterbehandeling naar een systeem dat de nutriëntenkringloop sluit. Buisman betoogt dat dit essentieel is voor het realiseren van een eerlijker, gezonder en schoner toekomst.
Als wetenschappelijk directeur bij Wetsus en hoogleraar aan Wageningen University & Research, is Buisman een vooraanstaand expert op het gebied van duurzame watertechnologie. Zijn werk richt zich op het ontwikkelen van biologische technologieën die niet alleen water zuiveren, maar ook waardevolle grondstoffen terugwinnen.
Klik hieronder om het volledige artikel te lezen.
Bron: Buisman, C.J.N. Striving for coherence. Nat Sustain 8, 851–852 (2025)
Leden Stuurgroep
Harm Beerda (voorzitter), Cees Buisman (Wetsus), Pieter van der Valk (Agricycling), Albert van der Ploeg (Kollectievenberied), Gea Wielinga (Wetterskip Fryslân), Maaike van Alphen (Provincie Fryslân), Homme de Jong (Gemeente Leeuwarden), Hans Paul van der Snee (IPF) en Länk Vaessen (VCF)
Contact
Heb je vragen over deze ambitietafel? Neem dan contact op met Länk Vaessen

Mail naar lank.vaessen@circulairfriesland.frl
Of bel naar 06 18 34 47 05