‘Wees trots op het product dat je op de markt hebt, de verantwoording om er iets goeds van te maken ligt bij niemand anders dan bij jezelf!’
In gesprek met Fieke Grooters, sinds zes jaar de eigenaresse van duurzaam architectenbureau Buro Grooter in Grou. Wat is haar visie op circulariteit en hoe is zij, vanuit Delft, een actief en betrokken lid geworden van Vereniging Circulair Friesland?
Van Delft naar Circulair Friesland
“Toen ik in Delft woonde kregen we plannen om naar Fryslân te verhuizen. Ik was daar al veel met circulariteit bezig in mijn ontwerpen. En ook als trainer om tijdens een zogeheten CIRCO-Track bedrijven te inspireren over de circulaire economie en om hen uit te dagen hoe zij hun product meer circulair op de markt kunnen zetten. Ik ben gaan oriënteren hoe de circulaire economie in Fryslân georganiseerd was. Al snel vond ik in deze zoektocht Vereniging Circulair Friesland (VCF). Zij waren bezig om deze tracks te gaan organiseren voor bedrijven in Friesland, en laat ik nu CIRCO-trainer zijn…. Ik ben gelijk lid geworden van VCF. Inmiddels heb ik al meerdere trainingen in Friesland gegeven. Leuk om zo ook andere partijen te kunnen helpen met hun circulaire vraagstukken en ambities. Fryslân kenmerkt zich voor mij door overzichtelijkheid, korte lijntjes en samenwerken met elkaar. Erg bijzonder om te ervaren!”
Samen weet je meer en anderen helpen
Samen met acht andere architectenbureaus, die ook lid zijn van Vereniging Circulair Friesland, is Fieke met Buro Grooter onderdeel van CRAFT+. Met elkaar hebben zij hun krachten gebundeld en willen ze de Friese Circulaire Regeneratieve bouwcultuur stimuleren en vormgeven. Fieke vertelt vol enthousiasme: “We staan voor dezelfde uitdagingen. Belangrijk om kennis met elkaar te delen en van elkaar te leren. Samen weten we meer en komen we verder. Daarnaast zet ik mijn kennis graag in om in het dorp met elkaar hele concrete duurzame stappen te zetten. Zo ben ik onderdeel van de energiewerkgroep Grou 2030. Met een groep enthousiaste Grousters samen werken aan een duurzamere toekomst op gebied van biodiversiteit, voedsel, wonen, circulariteit, sociale duurzaamheid energie en nog veel meer. Prachtig zulke initiatieven vanuit de mienskip!“
Kennis eigen maken en werken aan eigen lokale bekendheid
Er komt ontzettend veel kennis kijken bij circulaire economie omdat ecologische materialen een hele andere bouwfysica hebben dan andere bouwmaterialen. Demontabele details zijn anders dan standaard toegepaste details in de bouw. Maar ook thema’s als flora fauna, gezond binnenklimaat, passief klimaatconcept worden in een ontwerp geïntegreerd en vragen om specifieke kennis. Fieke probeert uit elk project ‘puzzelstukjes’ kennis te verzamelen die ze bij andere opdrachten weer kan inzetten. “Door puzzelstukjes op een flexibele manier toe te passen in een ander project blijft elke uitvoering uniek. Op die manier win ik tijd om zo veel mogelijk duurzame complexiteit te integreren want er is zó veel om rekening mee te houden in een holistisch duurzaam ontwerp. Alles uitzoeken is té tijdrovend en kennis eigen maken kost ook tijd. Elke keer weer een stapje meer circulair, het is een continu proces om me daar steeds verder in te ontwikkelen. Bewustwording bij de stappen van ontwerpkeuzes. Hoe werkt een gebouw en hoe zou een gebouw kúnnen gaan werken? Ik zoek graag zaken tot de bodem uit, het drijft mij om dat goed aan te pakken. Naast het opdoen van kennis heb ik veel tijd gestoken in het werken aan de lokale bekendheid van mijn eigen bedrijf. Zo heeft mijn website bijgedragen aan mijn bedrijfsvisie. Door vragen te beantwoorden als ‘Wie ben ik, wat wil ik en waar sta ik voor’ kreeg ik steeds scherper voor de bril wat ik wil uitstralen en bereiken.”
Toegankelijke architect
“Ik wil er graag zijn voor allerlei segmenten. Mijn doel is om met een holistische kijk iets waardevols te creëren én ik streef er naar de wereld met ieder project een stukje mooier te maken. Bij mensen thuis aan de keukentafel schuif ik aan om twee uurtjes met hen te brainstormen over duurzaamheid. Van alles passeert dan de revue: ‘is deze uitbouw écht nodig, of kunnen we het doel op andere manieren bereiken? Hoe benut je optimaal het zonlicht zodat er zo min mogelijk installaties nodig zijn en het een gezond binnenklimaat wordt? Wat zijn de voordelen van ecologische bouwmaterialen?’ Door deze laagdrempelige en vernieuwende manier hoop ik mensen te inspireren in hun eigen omgeving. Ze ideeën aan te reiken en mee te denken wat goed bij hen past. Vooraf dacht ik dat mond-tot-mond reclame dé manier zou zijn, maar inmiddels merk ik ook dat veel mensen mij via de digitale weg mijn website goed weten te vinden.”
De vele vormen van circulariteit
Circulariteit is een omvangrijk onderwerp dat vele vormen kan aannemen en voor verschillende producten anders kan zijn. Het gaat niet alleen over demonteren en ergens anders hergebruiken. Fieke licht toe: “Ieder product of gebouwonderdeel heeft een andere levensduur, functie en mate van complexiteit. Afhankelijk daarvan kan de beste circulaire strategie worden bepaald. De constructie gaat lang mee en moet robuust ontworpen zijn met mogelijk wat overmaat. Over 100 jaar kan deze gerecycled worden. Maar een binnenwand die iedere 10 jaar een andere plek krijgt is juist makkelijk te demonteren en aan te passen. Voor iedere laag is een andere uitwerking nodig. Ik ben er van overtuigd dat circulariteit een efficiencyslag is voor ons allemaal. In de lineaire economie gaat veel waarde verloren omdat het niet wordt benut. Door circulaire stappen haal je meer waarde uit je product, je genereert minder afval en het is een toekomstbestendig en beter werkend systeem”.
Interieur met een verhaal
Dat circulariteit veel vormen kent, komt in ieder ontwerp terug, waaronder ook in Fieke haar eigen interieur. “We wonen met veel plezier met z’n tweeën (straks met z’n drietjes want Fieke is in verwachting) op 60 m2 in een huis uit 1914 (reduce en sustain). De houten vloer is een hergebruikte partij die weer helemaal is opgeknapt door de leverancier (refurbish). De bank is aanpasbaar en uitbreidbaar. Waardoor we hem konden vergroten nadat we onze studentenstudio hadden omgeruild voor een grotere woning. Ook de afmetingen van de eettafel zijn al 2 keer aan de wensen aangepast (modulair). De vaatwasser gaat al jaren mee, tweedehands gekocht en later ook nog gerepareerd door de goede beschikbaarheid van reserveonderdelen en handleidingen (repair). De wanden zijn afgewerkt met leemstuc, de lampenkampen zijn van jute, een kleed van wol, de achterwand van de keuken is van kurk. (ecologisch). De luie leren stoel is van opa geweest (sustain en maintain). De stoelen, de koffietafel, de lampen en gordijnen zijn tweedehands gekocht. (reuse). Van oude spijkerbroeken zijn kussentjes gemaakt (repurpose). Het aanrechtblad is gemaakt door Stadshout Leeuwarden van een Es uit Martenastate in Koarnjum. (lokaal ecologisch).
Een steeds verfijnder en intelligenter ecosysteem
Wat zal volgens Fieke de circulaire economie verder helpen? “Ik denk dat de logistiek nog beter geregeld kan worden. Het is soms nog een flinke zoektocht voor hergebruik van materialen. Hoe mooi zou het zijn als jouw bestaande leverancier steeds meer circulaire opties kan aanbieden? Materialen écht weer in de cirkel krijgen zodat we een steeds verfijnder en intelligenter ecosysteem krijgen. Dit heeft tijd nodig en vraagt daarnaast een andere mindset van de opdrachtgever: rust en bewustwording dat groter en meer niet altijd beter is!”
Twijfel je nog over circulaire stappen?
Op de vraag of Fieke nog een tip heeft aan mensen die nog twijfelen over het nemen van circulaire stappen? “‘Wees trots op het product dat je op de markt hebt, de verantwoording om er iets goeds van te maken ligt bij niemand anders dan bij jezelf!’ We gaan die kant tóch op, je kunt er dus maar beter op vooruit lopen dan erachter aan hobbelen.”
Terug naar overzicht