BLOG: Hoe brengen we gezamenlijk de circulaire economie tot wasdom?
Het gevaar van een blog als deze is om jou, als lezer en geïnteresseerde in de circulaire economie, meteen te bestoken met hoe het allemaal verder moet. ‘Ik spring op de kansel en zal u eens haarfijn uit de doek zal doen hoe we die circulaire economie eens gaan realiseren’, dat idee. Je kent de gedachten vast. En zelf voel ik ook wel eens de neiging om van deze crisis eens goed gebruik te gaan maken ten gunste van de circulariteit. ‘Nu moet alles anders en dankzij deze crisis gaan we dat in sneltreinvaart even doen.’
Toch lijkt dat me naïef en zelfs onwenselijk. Menselijk gedrag is hardnekkig en de gevestigde belangen zijn sterk. Tegelijkertijd moeten we toch wel écht naar die circulaire economie, laat daar geen misverstand over bestaan. Maar voordat we direct gaan handelen, is het goed om eens uit te zoomen en terug te kijken. Naar de Romeinen, bijvoorbeeld.
Januskop
De huidige economie zou je kunnen visualiseren aan de hand van de januskop, een hoofd met zowel aan de voorzijde als aan de achterzijde een gezicht. Genoemd naar de Romeinse god Janus, die in een van zijn verschijningsvormen twee gezichten had. Het hoofd staat in dit geval voor de economie, de 2 gezichten staan voor de verschillende visies. De ene visie is het traditionele lineaire gedachtengoed, de andere staat voor de meer integrale circulaire economie.
Al sinds de club van Rome zijn we bezig met de milieu-impact van onze economie, en met de vraag hoe we dit kunnen verduurzamen. Maar tot de huidige crisis is er nog onvoldoende gebeurd om die duurzamere en integrale circulaire economie echt tot wasdom te laten komen. Laat deze coronacrisis dan het zetje zijn om de circulaire visie van de Januskop te prevaleren boven terugvallen in de oude lineaire gedachte.
Hoopvolle richtingen zijn er al. Neem de grootste plannen van de Europese Green Deal, het manifest van 170 wetenschappers: (‘het is een blunder als we niet groener uit de coronacrisis komen’), de (lokale)overheden die hun rol oppakken en de vele bedrijven die met grote voortvarendheid naar die circulaire economie toe bewegen. De verdere toename van het woningtekort, de energietransitie en de noodzaak van klimaatadaptief bouwen maken het belang van circulair bouwen groter dan ooit.
Vitruvius
Laten we een voorbeeld nemen aan Marcus Vitruvius Pollio (± 85 – 20 v.Chr.). Wie, zeg je? Hij diende onder Julius Cesar en later ook onder keizer Augustus. Misschien wel het beroemdst zijn Vitruvius’ 3 basisprincipes voor goede architectuur: firmitas (stevigheid), utilitas (gebruiksvriendelijkheid) en venustas (schoonheid). Voeg daar distributio(het gebruik van de juiste materialen) aan toe en je bent al een heel eind op weg met circulair bouwen.
Vetruvius vond dat je van lelijke bouwwerken niet vrolijk of trots werd, en bouwwerken zonder landschappelijke inpassing hebben geen waarde. Laten we ons – als bedrijven, bouwpartners en opdrachtgevers – inspireren door de Januskop en Vitruvius om zo gezamenlijk die circulaire economie tot wasdom te brengen.
Januskop in Harlingen
Wil je een mooi voorbeeld van zo’n januskop in levenden lijve aanschouwen? In Harlingen staat een mooi exemplaar op de Westerzeedijk: de Stenen Man.
– Tobias Strating
Terug naar overzicht