Circulair Friesland en de Friese ‘gezond verstand’ economie
Wij zijn als Friezen geworteld in de klei en het zand waarin onze voorvaderen volledig circulair leefden. Zij gebruikten en hergebruikten alles wat de Friese flora en fauna hen bood.
Om opnieuw circulair te worden hoeven we geen terpen meer te bouwen, maar moeten we wel net zo slim, creatief en veerkrachtig zijn om de uitdagingen van de toekomst het hoofd te bieden.
Perspectief bieden
Het eigenaarschap van de circulaire economie ligt in Friesland bij het bedrijfsleven. De ruim 80 leden van de Vereniging Circulair Friesland voelen de verantwoordelijkheid om groter te denken dan de eigen organisatie. “We zijn allemaal vanuit intrinsieke motivatie betrokken, want we weten dat we samen een duurzame toekomst kunnen creëren”, vertelt Houkje Rijpstra, algemeen directeur. “We bieden perspectief: het is mogelijk om te veranderen. En eigenlijk is circulair ondernemen niets anders dan je gezond verstand gebruiken”, voegt programmadirecteur Ingrid Zeegers toe.
Circulair gaat in beginsel over: waar komt een product vandaan en waar gaat het naartoe?
Ingrid Zeegers, programmadirecteur Circulair Friesland
Innovatief landschap
Ze vervolgt: “Circulair gaat in beginsel over: waar komt een product vandaan en waar gaat het naartoe? Ons doel is een innovatief landschap creëren en onze leden komen zelf met ideeën. We hebben nu zo’n honderd projecten in de pijplijn. Als een project niet goed uitpakt, ontwikkelen we het door naar iets dat wel werkt.” Circulair Friesland is als idee ontstaan in 2015, naar aanleiding van een grondstoffenstroomanalyse waar twintig partijen bij waren betrokken. Zeegers was projectleider: “In februari 2016 hebben we de Vereniging Circulair Friesland opgericht. Partijen als de Provincie, Campus Fryslân, NHL Stenden, Van Hall, gemeentes en bedrijven haakten aan en begin 2016 ontvingen we subsidie van SNN, voor kennisontwikkeling.”
Het Ministerie van I en W noemt ons de champions league van de circulaire economie.
Houkje Rijpstra, algemeen directeur Circulair Friesland
Circulaire inkoopkracht
Dit jaar is inkoopkracht één van de speerpunten. Rijpstra: “Op de Business Contact Dagen Noord ondertekenen alle Friese overheden een ambitiedocument, waarin we drie dingen met elkaar afspreken: het straatmeubilair dat gemeenten aanschaffen is circulair, in 2020 wordt minimaal tien procent van alle inkoop circulair gedaan en bij vervanging van het wagenpark kiezen we voor voertuigen op basis van niet-fossiele brandstoffen. Dit is een concreet begin: onze ambitie is dat gemeenten in 2025 honderd procent circulair inkopen.”
“Dat is ambitieus, ja. Maar we willen in 2025 de meest circulaire regio van Europa zijn”, aldus Zeegers. “We weten dat we dat in Friesland kunnen bereiken.” Rijpstra vertelt trots: “Het Ministerie van I en W noemt ons de champions league van circulaire economie. En zelfs Europees gezien horen wij bij de koplopers.”
Kennis en netwerk
Ruim tachtig procent van de bedrijven die lid zijn van de vereniging, zijn mkb-ers. Zeegers: “Elk lid brengt kennis en een netwerk mee. Als ondernemer investeer je tijd, geld en energie om circulair te ondernemen, maar je doet het niet alleen. En je wint je investering terug door je bedrijfsvoering aan te passen.” De beide directieleden benadrukken: “Het is uniek dat we dat hier in Friesland zo massaal en gezamenlijk doen.”
Bijzondere projecten
Circulair Friesland werkt met een gemotiveerd team van aanjagers. Elk binnen hun eigen thema werken deze experts aan bijzondere projecten, waarbij ze zoveel mogelijk kennis delen en verbindingen leggen. We lichten drie bijzondere projecten uit:
Biomassa
Jelmer Douwstra en Jeroen Tideman zijn de aanjagers van het thema Biomassa, vanuit de Bio Cooperative Noord-Nederland. Dit jaar is Miscanthus ‘aan de man brengen’ hun uitdaging. “Je kunt van dit olifantengras papier en bioplastic maken en je kunt het gebruiken als isolatiemateriaal en brandstof.”
Douwstra en Tideman leren onder andere in Noord-Holland hoe Miscanthus wordt geteeld. “Vervolgens gaan we hier in Friesland olifantengras planten en partijen die het telen in contact brengen met partijen die het verwerken.” De volgende stap is om met ‘gewoon’ bermgras hetzelfde te doen. “Dat groeit langs sloten en wordt vaak weggemaaid. Wij willen laten zien dat bermgras net zoals Miscanthus gebruikt kan worden.”
Mobiliteit
Tsjeard Hofstra is aanjager van het thema Mobiliteit en organiseert dit jaar samen met anderen Mobiliteitsdagen. Op 7 februari was de eerste, op Schiermonnikoog. “Gemeente en ondernemers deden mee aan deze demonstratie met elektrische auto’s en fietsen.” De gemeente nam het initiatief. “Zij willen elektrisch gaan rijden en vroegen om advies.” Hofstra weet: “Mensen zijn verkocht als ze eenmaal elektrisch hebben gereden.”
Vanaf mei vinden ook in Leeuwarden, Joure en Akkrum demonstratiedagen plaats. “Heel laagdrempelig: lekker testrijden en wij zijn er voor advies en overleg.” Niet alleen elektrisch autorijden, ook elektrisch fietsen en rijden op groen gas zijn vormen van duurzame mobiliteit die Hofstra en zijn collega’s laten zien.
Kunststoffen
In het Nationaal Testcentrum Circulaire Plastics kunnen bedrijven verpakkingen testen op circulariteit. Een unicum in Nederland, en momenteel het meest aansprekende project binnen het thema Kunststoffen, vindt aanjager Willemien Veele. Het testcentrum gaat nog dit jaar open. De exacte locatie is nog niet bekend, dat zou Ecopark de Wierde bij Heerenveen kunnen zijn.
“Als fabrikanten weten hoe materialen, vormen en kleuren reageren bij recycling, kunnen ze bij het ontwerpen van verpakkingen rekening houden met hergebruik. In het testcentrum doen bedrijven cruciale kennis op: hoe maak ik mijn verpakking zo dat het geen afval wordt? Kan mijn verpakking een grondstof worden voor iets anders? Elk bedrijf kan hier aankloppen en dat maakt het zo belangrijk voor de infrastructuur van de circulaire economie.”
(Dit artikel werd eerder gepubliceerd in Ondernemend Friesland, editie maart 2019)
Terug naar overzicht