Circulaire Bedrijventerreinen – Pijler 2: Duurzame energie
Duurzame energie is wellicht één van de meest besproken onderwerpen op bedrijventerreinen. Onder deze pijler valt niet alleen het duurzaam opwekken en/of produceren van energie, maar ook het beter omgaan met de beschikbare energie. Het duurzaam en circulair gebruiken van energie is daarom belangrijk, aangezien het vaak gepaard gaat met het uitstoten van broeikasgassen, met name als het om niet-duurzame energiesoorten gaat.
Elke pijler is opgedeeld in drie delen. Bij Kennispartners staan organisaties die kennis delen over deze specifieke pijler. Bij Aanbieders zijn partijen te vinden die je concreet op weg kunnen helpen. Goede voorbeelden en inspirerende projecten staan bij Inspiratie.
In hoofdstuk 4, over de fundering van een circulair bedrijventerrein, bevat algemene kennispartners die betrekking hebben op het gehele bedrijventerrein.
Wil je meer weten over het programma? Bekijk dan programma circulaire bedrijventerreinen. Ben je op zoek naar kennispartners, aanbieders of inspiratie over één van de andere zeven pijlers? Bekijk hier alle kennisartikelen over circulaire bedrijventerreinen.
Kennispartners
Friese Energie Alliantie (FEA): Samenwerking rondom energie
11 maatschappelijke organisaties werken samen in de Friese Energie Alliantie (FEA) om Fryslân te voorzien van duurzame energie. Dit zijn onder andere Vereniging Circulair Friesland, Bouwend Nederland, Vereniging Friese Woningcorporaties, de Friese Milieufederatie en Freonen fan Fossylfrij Fryslân. De focus ligt op de Mienskip, wat betekent dat de voorkeur uitgaat naar lokaal eigendom en gebruik van energie, met inclusiviteit van bewoners. De FEA vertegenwoordigt de mienskip en biedt kansen om het anders te doen. De energietransitie is een grote opgave, die plaatsvindt op ieder erf, elk bedrijventerrein, in elke buurt en ieders huis. Het verbinden van al het kleine maakt het totaal groot en duurzaam.
Friese Energie Tafel (FET): Krachten bundelen rondom energie
De Friese Energietafel (FET) is ontstaan uit de Regionale Energiestrategie Fryslân (RES). Het is een samenwerking van alle 18 Friese gemeenten, provincie Fryslân, Wetterskip Fryslân, de maatschappelijke organisaties verenigd in FEA en netbeheerder Liander. Binnen de FET worden de krachten, kennis en kunde van alle betrokken partijen gebundeld om de Friese energietransitie te realiseren. De gemaakte afspraken in het Klimaatakkoord vormen de leidraad. Het programmabureau van de FET zorgt voor regie, samenhang en een integrale aanpak van de diverse energievraagstukken. Ze zijn ook actief in aanjagen en mogelijk maken van initiatieven. Zo wordt bijvoorbeeld het Ontzorgingsprogramma SPUK voor MKB & Bedrijventerreinen via de FET verkend.
Ambitietafel Duurzame Mobiliteit: Toekomst van duurzame mobiliteit in Friesland
De mobiliteitssector is voor een groot deel verantwoordelijk voor de CO2-uitstoot in ons land. Niet voor niets is mobiliteit daarom ook één van de programma’s van vereniging Circulair Friesland. Samen met het netwerk van de Freonen fan Fossylfrij Fryslân worden stappen gezet om de ontwikkeling naar duurzame mobiliteit te versnellen. Projecten waar momenteel aan gewerkt wordt zijn bijvoorbeeld de Werkgeversaanpak, om te kijken hoe bedrijven hun werknemers kunnen stimuleren met het openbaar vervoer te reizen en Deelmobiliteit, waarin gekeken wordt naar de uitbreiding van deelauto’s in wijken en dorpen van Friesland. Bedrijven die collectief aan de slag willen met het verduurzamen van de mobiliteit rondom hun bedrijf of bedrijventerrein, kunnen contact opnemen via de website.
Kennisbank energie van PVB Nederland
Het Programma Verduurzaming Bedrijventerreinen (PVB) stelt lokale stakeholders in staat om de verduurzaming op bedrijventerreinen te realiseren en stelt regionale en nationale stakeholders in staat om hierin te faciliteren. De PVB deelt inspirerende voorbeelden over collectieve verduurzaming van bedrijventerreinen (voornamelijk op het gebied van energie). Daarnaast is er een kennisbank beschikbaar met veel informatie, zoals kennis, tools en onderzoeken over verduurzaming van bedrijventerreinen. Verder biedt het programma ook begeleiding, bijvoorbeeld door te helpen bij subsidieaanvragen.
Aanbieders
Ekwadraat: Adviesbureau gespecialiseerd in energie
VCF-lid Ekwadraat is een adviesbureau dat werkt aan duurzame energie-initiatieven, aardgasvrije wijken, duurzame bedrijven en bedrijventerreinen. Dankzij hun jarenlange ervaring in duurzame energie, beschikken zij over kennis en expertise die essentieel is voor de slagingskans van projecten. Zo zijn ze bijvoorbeeld in samenwerking met Firan en Liander bezig met een onderzoek naar netcongestie en oplossingen bij bedrijven in Hallum, waarbij een routekaart is ontwikkeld tot en met 2030. Ook zijn ze gespecialiseerd in duurzame bedrijventerreinen en bieden hier meerdere diensten voor, zoals opstellen haalbaarheidsstudies, energiescans, ontwikkelen routekaarten en communicatie- en participatieprojecten.
OG Clean Fuels: Duurzame brandstoffen
Een duurzaam wagenpark kan een grote stap zijn. VCF-lid OG Clean Fuels biedt oplossingen voor bedrijven die hun wagenpark willen verduurzamen. Ze bieden 5 soorten duurzame brandstof aan: Bio-CNG, HVO 100, waterstof, elektrisch en Bio-LNG. OG Clean Fuels werkt bijvoorbeeld samen met afvalverwerker Omrin, waardoor bijna alle voertuigen van Omrin op groen gas uit afval rijden. Ook kan OG Clean Fuels informeren en meedenken bij gezamenlijke uitdagingen en oplossingen wanneer het gaat over duurzame mobiliteit.
Groenleven: Duurzame energieoplossingen
VCF-lid Groenleven richt zich op duurzame energie, onder andere door middel van aanleg van zonneparken. De projecten die ontwikkeld worden hebben een specifieke focus op biodiversiteit en natuur, waar veel kennis over in huis is. Zo is er in het Drentse Exloo een zonnepark gerealiseerd waarbij 10 hectare natuur is gecreëerd, dat ontstaan is vanuit een samenwerking van lokale boeren. In dit project gaan landschap, natuurontwikkeling, biodiversiteit en duurzame energie hand in hand; zo grazen er bijvoorbeeld schapen tussen de zonnepanelen.
Enber: Duurzaam financieringsadvies en projectmanagement
Enber is specialist op het gebied van financieringsadvies en projectmanagement van duurzame projecten. Ze helpen bij het opstellen van een strategisch plan, het uitwerken van diverse scenario’s en werken deze scenario’s vervolgens uit tot een businessmodel. Hiermee wordt voor de betrokkenen inzichtelijk wat de eventuele kosten en opbrengsten zijn, ook wanneer het gaat over het aantrekken van financiers en eventuele subsidiemogelijkheden. Enber werkt voornamelijk samen met partijen, vanuit een overheid, ondernemersvereniging of vanuit individuele bedrijven. Er wordt financieel inzicht geleverd, een haalbare businesscase, financiering en begeleiding in de samenwerking tussen partijen.
Inspiratie
LEEF-project Samen Verduurzamen: Samenwerking duurzaam bedrijventerrein
Op bedrijventerrein Heerenveen-Zuid lag een flinke uitdaging op het gebied van het reduceren van de CO2-uitstoot, netcongestie en vergroening. Om deze uitdaging gezamenlijk aan te gaan is Samen Verduurzamen opgericht, onderdeel van Lokaal Energie Experimenten Fonds (LEEF). Het initiatief richt zich op drie onderwerpen: energie, groen en circulair. In de samenwerking worden gemeenschappelijke problemen opgepakt, met een focus op de congestieproblematiek. Want ook in Heerenveen-Zuid loopt het stroomnet tegen zijn grenzen aan. De capaciteit voor (terug)leveren van stroom staat onder druk.
In opdracht van gemeente Heerenveen werkt Samen Verduurzamen samen met adviesbureau Firan, ondernemersvereniging OKH en de bedrijven op bedrijventerrein Heerenveen-Zuid aan deze uitdaging. Door informatie te verzamelen gericht op het energieverbruik en -behoefte van de bedrijven wordt er een oplossing ontworpen om een duurzaam bedrijventerrein te realiseren met een betrouwbare en betaalbare energievoorziening, nu en in de toekomst. Het ontwerp richt zich op technisch, juridisch, financieel en organisatorisch gebied. Zo wordt onderzocht of er mogelijkheden zijn voor het uitwisselen van energie of gezamenlijk investeren in energieopweg en/of -opslag. Hiervoor is Samen Verduurzamen actief bezig met informeren, enthousiasmeren, faciliteren en verbinden van partijen en initiatieven die gericht zijn op het toekomstbestendig maken van bedrijventerreinen.
Oplossingen netcongestie in de provincie Drenthe
Ook de Provincie Drenthe heeft te maken met netcongestie waardoor bijvoorbeeld nieuwe zonneinstallaties geen aansluiting kunnen krijgen op het net. Daarom heeft de provincie een onderzoek gedaan naar mogelijke oplossingen, die ervoor kunnen zorgen dat deze aansluiting er wel kan komen. Het teruggaan naar een kleinverbruikersaansluiting, indien mogelijk, kan het alsnog mogelijk maken om energie terug te leveren op het net en dus een aansluiting te krijgen. Een ander initiatief is het uitwisselen van elektriciteit achter de meter. Dit betekent dat er een directe kabel tussen de opwekinstallatie en een ander bedrijf komt te liggen, waardoor de opgewekte energie beter benut kan worden. Er zijn nog veel meer oplossingen gevonden, die te vinden zijn op de website. Daarnaast is er ook een document gemaakt met instanties die hier meer kennis en ervaring mee hebben. Beide documenten kunnen gevonden worden op de website van de provincie Drenthe.
Samenwerking netcongestie Zeeland: Energy hubs
Op bedrijventerrein Slabbecoornpolder en Welgelegen is een pilot gestart voor een energie hub. Het gaat hier om een slimme collectieve batterij, waardoor vraag en aanbod van energie beter op elkaar afgestemd kunnen worden. Deze samenwerking bestaat uit de netbeheerder Stedin, Renewable Energy Community (REC), energieplatform On E Target en lokale bedrijven. Ook infra-specialist Firan heeft hieraan meegewerkt en deelt de kennis over het toepassen van energy hubs op bedrijventerreinen. Op deze manier wordt energie beter op elkaar afgestemd, soms samen ingekocht en uitgewisseld. Dit initiatief is uniek omdat het de eerste keer is dat er een groepscapaciteitsovereenkomst ondertekend wordt voor een collectieve energie hub. Dit is een belangrijke eerste stap om de vertraging die veroorzaakt wordt door netcongestie op te lossen.
Energy hubs zijn een nieuw concept en kunnen een uitkomst bieden voor de huidige problemen rondom netcongestie. De CO2-uitstoot van Nederlandse bedrijventerreinen kan fors worden teruggedrongen door een collectieve aanpak, blijkt uit het onderzoek van VCF-lid RHDHV. Echter vraagt zo’n samenwerking om nieuwe juridische afspraken tussen partijen. De RVO houdt actuele informatie bij over de ontwikkelingen rondom energy hubs.
Rable: Zonnepanelen op zwakke daken
Ruim de helft van de grote bedrijfsdaken kan het gewicht van zonnepanelen niet dragen. De Delftse start-up Rable heeft een zelfdragend systeem ontwikkeld waardoor ook zwakkere platte daken van zonnepanelen kunnen worden voorzien. Het ontwerp heeft een frame van metalen driehoeken waar zonnepanelen op rusten. Tussen de driehoeken lopen een staalkabel en een rails, die aan de uiteinden wordt vastgemaakt aan het dak. Omdat hierdoor ook zwakkere daken zonnepanelen kunnen dragen, wordt grond bespaard die anders voor een zonneweide zou moeten worden gebruikt.
Wil je meer weten over circulaire bedrijventerreinen? Bekijk ons programma Circulaire Bedrijventerreinen. Ben je op zoek naar kennispartners, aanbieders of inspiratie over één van de andere zeven pijlers? Bekijk de kennisartikelen over circulaire bedrijventerreinen.
Contact
Heb je aanvullingen of suggesties op dit artikel? Laat dit dan weten door contact op te nemen met Marije de Boer.
