Op bezoek bij de Frysling: ‘De bodem is de basis’
Wat is de belangrijkste voorwaarde voor het welslagen van een wijngaard helemaal in het noorden van Nederland? Dat blijkt de bodemgesteldheid te zijn. Vruchtbare zandgrond zorgt voor druiven met een unieke smaak. Samen met Marlise Vroom, aanjager Voeding bij Circulair Friesland, bezochten we wijngaard de Frysling bij Twijzel/ Hier verbouwt de familie Broersma vanuit een holistische zienswijze zes druivenrassen.
Het waait en het is fris terwijl Jantiene Broersma ons door de wijngaard rondleidt. De wijnstokken op de anderhalve hectare grond lijkt het niet te deren. Er wordt dan ook goed op ze gepast. “De rassen die wij verbouwen kunnen goed tegen ons klimaat”, vertelt Jantiene. “Dit gebied in de Friese Wouden is ontstaan in de voorlaatste IJstijd. De pingo’s in de omgeving getuigen daar nog van. De zandgrond houdt de warmte goed vast en laat water gemakkelijk door.”
Het lichtglooiende landschap lijkt elke voetstap te onthouden en dat zijn er veel. Vanuit een holistische levensstijl een wijngaard bestieren vergt een arbeidsintensieve aanpak. Ook schapen laten hun pootafdrukken achter. Zij vreten winters het onkruid rond de onderstammen weg. Zo krijgen schimmels geen kans. De mineralen die de schapen krijgen, geven via hun mest de bodem een extraatje. “Ze stampen de grond goed aan en begrazen de wijngaard op natuurlijke wijze”, vertelt Jantiene. Tussen de stammen ligt gemalen eierschaal. “Dat strooien we met de hand,. Het geeft kalk af.” Ook weer: goed voor de bodem.
Gezondheid én biodiversiteit
Marlise Vroom bracht ons juist hier naartoe om dat duidelijk te maken. De bodem is de basis van circulaire voeding. Alles staat en valt met het goed zorgen voor de grond waaruit je voedsel vandaan komt. “Wat Douwe en Jantiene Broersma en hun helpers – studenten via Workaway en vrijwilligers – doen is daar een prachtig voorbeeld van. Als je hier rondloopt en hun verhaal hoort, weet je dat het klopt. Van begin tot eind is dit zoals we met voeding om zouden moeten gaan.” Circulair of holistisch ondernemen: de overlap wordt hier bij Twijzel heel duidelijk.
Marlise somt op: “Een circulair voedselsysteem levert producten op die bijdragen aan onze gezondheid en welzijn. Het systeem gebruikt grondstoffen op een efficiënte manier, gaat zorgvuldig om met de beschikbare landoppervlakte, levert een bijdrage aan de biodiversiteit, opereert op basis van hernieuwbare energie en is CO2 neutraal. We willen grondstoffen zoveel mogelijk in de kringloop houden en ze zo inzetten dat ze een zo groot mogelijke toegevoegde waarde krijgen. Dat doen we zonder schade aan te richten aan mens, dier of bodem. We hebben oog voor het behoud van biodiversiteit en voor het welzijn van alle levende wezens.”
Begin van een ontdekkingstocht
Dat laatste was precies de reden waarom de oudste dochter van Douwe en Jantiene, Elvira, al jong besloot vegetarisch te gaan eten. “Toen is onze ontdekkingstocht begonnen”, weet Jantiene nog. “Wat we nu doen is steeds de meest oprechte keuzes maken. Nu gastronomische winkels en restaurants onze wijnen kiezen omdat zij die vinden passen bij hun voedsel, is dat een bevestiging dat anders leven en denken écht de toekomst is. Steeds meer mensen snappen ons verhaal, ze zijn op zoek naar een bijzondere wijn maar ook naar de beleving erachter.” Marlise knikt: “We hebben een gezamenlijke missie: in Fryslân en daarbuiten deze manier van voedsel produceren, over voeding nadenken en ernaar handelen, op de kaart zetten.”
De Frysling: beste van Nederland en België
De familie Broersma nam een adviseur in de arm, een expert op het gebied van hybride rassen. “Hij weet alles over bodemgesteldheid en welke wijnrassen daarbij passen.” Het legde de Frysling geen windeieren, want in 2018 werd de wijngaard de beste van Nederland én België, tijdens de jaarlijkse wijnkeuring van de Lage Landen. “Een kroon op ons werk.” De witte wijnen, rosé wijnen, mousserende wijnen (Brûswyn) en een prosecco (Frysante) mogen wat de familie Broersma betreft de wereld veroveren. Graag zelfs. “Maar de wijngaard uitbreiden doen we niet. We blijven een exclusief wijnmerk, opererend in een nichemarkt.”
Het nieuwe normaal?
Marlise Vroom gaf de Fryslingwijnen al weg als relatiegeschenk. Maar ze kan als aanjager nog meer betekenen. “Er is een revolutie gaande. Vier jaar geleden werd ‘bodem’ nog in geen enkel beleid genoemd en wie had er gehoord van circulaire economie? Dat verandert razendsnel. Steeds meer mensen worden bewust van de noodzaak van circulair ondernemen en de kansen ervan. Met meerdere aanjagers werken we aan het veranderen van het onderwijs, het vertellen van het verhaal van bedrijven zoals de Frysling, het creëren van synergie en het organiseren en steunen van evenementen en initiatieven die bijdragen aan de transitie.” Jantiene hoort het gloedvolle betoog aan en blikt door het grote woonkamerraam naar buiten, naar de wijngaard. “Eigenlijk is dit gewoon het nieuwe normaal.”
Circulair Friesland & Voeding
Binnen het domein voeding van de VCF wordt onder andere gewerkt aan het realiseren van korte ketens, hergebruik van voedseluitval, verminderen van voedselverspilling, bewustwording, gezonde kantines, bevorderen van circulair voedsel inkopen en bodemvitaliteit, anders eten. Ook worden er allerlei bijeenkomsten over voeding georganiseerd. De VCF was mede-initatiefnemer van de Soil Food Week in 2018 en de World Food Week in 2019..
(Dit artikel werd gepubliceerd in Ondernemend Friesland, editie 3, juni 2019)
Terug naar overzicht