Werksessie 3: Mobiliteit als versneller voor een schoon Fryslân in 2025

Het ledenevent van Circulair Friesland draaide om circulaire reisbestemmingen in Fryslân. Wat willen we aan andere regio’s in Europa laten zien als zij in 2025 in Friesland komen om onze circulaire transitie te bestuderen? Eén van de workshops focuste op mobiliteit. Vanuit VCF delen partijen sinds een jaar of twee kennis en ervaringen. De vraag is nu: kunnen we hier een slinger aan geven om een vliegwieleffect te creëren? Zodat we in 2025 concrete wins kunnen noteren.

Eerst even: wat is de Ambitietafel Duurzame Mobiliteit? Aan die tafel bespreken vijftien organisaties (meer deelnemers zijn welkom!) uit Friesland de kansen om circulaire mobiliteitsprojecten te realiseren. Doel: concrete realisatie en opschalen. Enkele voorbeelden van projecten zijn: werkgeversaanpak gericht op circulaire mobiliteit, deelauto’s stimuleren in Friese dorpen en realiseren van waterstoftankstations. Vereniging Circulair Friesland faciliteert deze tafel.

Henri Deelstra, Businesslijndirecteur Stad & Klimaat van Antea Group, is deelnemer van het eerste uur. “Ongeveer tachtig procent van onze CO2-uitstoot zit in ons wagenpark. Om onze ambitie om CO2-neutraal te worden te realiseren, moeten we daar dus aan werken. Sommige stappen zijn makkelijk: ons leasewagenpark elektrificeren en zorgen voor groene stroom om ze op te laden. Maar soms is het moeilijk: busjes en vrachtwagens kun je elektrisch maken, maar prestaties (bijvoorbeeld actie radius) zijn nog niet altijd voldoende. Of als we op waterstof willen rijden, missen we een tankstation in de buurt. Omdat Antea Group in Heerenveen echt niet de enige is die daar tegenaan loopt, leek het ons goed dit met andere partijen uit de triple helix te bespreken.”

De sessie op de VCF-ledendag was een soort Ambitietafel 2.0: nieuwe deelnemers brachten nieuwe onderwerpen aan, en kwamen met andere gezichtspunten. Het ging over de manier waarop duurzame mobiliteit aanbesteed zou kunnen worden. En over wet- en regelgeving die soms in de weg zit. Zo wil een deelnemer graag z’n elektrische leaseauto’s via zonnepanelen van stroom voorzien. Maar de mogelijkheden om overcapaciteit van de panelen op het net kwijt te raken en vice versa, geven beperkingen.

Moeten, willen en kunnen

‘Moeten’, ‘willen’ en ‘kunnen’ werden in kaart gebracht. Bij ‘moeten’ werden pushfactoren en urgentie in kaart gebracht, bij ‘willen’ de wil en ambitie en bij ‘kunnen’ de mogelijkheden en benodigdheden. Het doel hiervan was om de deelnemers de veranderbereidheid van hun organisatie te laten bepalen en inzicht krijgen in de overlap van stappen bij de andere organisaties.

MOETEN

Er komt wetgeving aan waardoor vervuilende vrachtauto’s stadscentra niet meer in mogen. Een bedrijf dat horeca bevoorraadt is dus nu al bezig met nadenken over de elektrificatie van zijn wagenpark. Alles in één keer vervangen is uit financieel oogpunt geen optie, dus dat is een traject dat meerdere jaren loopt.

Een ander moetje: ook opdrachtgevers stellen steeds vaker eisen aan duurzaamheid, waarop je wel moet inspelen, anders mis je de boot.

WILLEN

In de boardrooms is er veel intrinsieke motivatie. De markt vraagt ernaar, maar veelal heerst de ambitie om erop vooruit te lopen. Zodat je de concurrentie voor blijft. Ook biedt het soms andere voordelen, zoals het profiteren van subsidies.

KUNNEN

Werkgevers willen wel, maar dan moet het ook wel kúnnen. Wonen je werknemers wat verder weg, dan willen ze een auto in plaats van een fiets. Of ze hebben de auto ook privé nodig. Hoe lok je je medewerkers uit de auto en op de fiets of in het OV? Een waslijst van (semi-)oplossingen kwam voorbij (leasefiets, gratis OV, financiële voordelen leaseauto beperken, bedrijf verhuizen, MaaS – Mobility as a Service, deelauto’s). Maar hoe ver kun je gaan als werkgever? In hoeverre is het een privékwestie?

2025

Een concreet succesvol project uit de regio (vanuit de Freonen fan Fossylfrij Fryslân) dat is ingebracht in de Ambitietafel, is Buurtbestuurders. Dat is een platform voor deelauto’s voor dorpsbewoners. Henri: “Het schijnt dat één deelauto acht auto’s vervangt! De ambitie voor 2025 is dat we dan een aanmerkelijk aantal Buurtbestuurders-projecten hebben die goed lopen. Daarnaast willen we stappen hebben gezet naar een betere laadinfrastuctuur. Een derde ambitie voor dat jaar is dat we goed in kaart hebben gebracht hoe overheden duurzaam kunnen aanbesteden.”

Henri besluit: “Los van de bovenstaande duurzame doelen voor 2025, is het ook de bedoeling dat de Ambitietafel Duurzame Mobiliteit groter wordt. En dat de vraagstukken en de kennis die daar op tafel liggen, bekender worden. We willen dat iedere organisatie in Friesland profiteert van wat wij samen uitvogelen aan die tafel.”