Werksessie 5: Kijk met een frisse blik naar je eigen terrein

Is er een systeemdoorbraak nodig om biodiversiteit de ruimte te geven?

Het ledenevent van Circulair Friesland draaide om circulaire reisbestemmingen in Fryslân. Wat willen we aan andere regio’s in Europa laten zien als zij in 2025 in Fryslân komen om onze circulaire transitie te bestuderen? Eén van de workshops focuste op biodiversiteit op je eigen (bedrijfs)terrein. De bestemming in 2025: zicht op een systeemdoorbraak.

In de workshop over biodiversiteit werd veel kennis uitgewisseld en de vragen waren scherp en diepgaand. Hilde Lanting, een van de moderators: “De inspirerende omgeving maakte dat deelnemers ‘aan’ stonden; stuk voor stuk leverden ze waardevolle bijdragen.”

De sprekers geloofden in biodiversiteit als stuwende kracht achter de broodnodige transitie. En niet voor niets. In hun vakgebieden hadden ze gezien wat mogelijk is. “Als je het eenmaal hebt gezien, kun je het vervolgens niet niet meer zien.” Een uitspraak van Jelle de Boer van Staatsbosbeheer die de sfeer van deze workshop goed weergeeft. Want vol vuur werd door de ervaringsdeskundigen gepleit voor biodiversiteit op bedrijventerreinen. Om mee te beginnen…

Realistisch en relevant

Wat is biodiversiteit? Van Dale is duidelijk: verscheidenheid aan plant- en diersoorten. Henk de Vries van it Fryske Gea trekt het breder: “Het woordje bio leidt af; het gaat ook zeker om ons, om de mens als soort en als individu, en onze invloed op die natuur; hoe wij daarmee samenhangen, hoe we ermee omgaan.” In principe is biodiversiteit sterk; het versterkt de veerkracht van de natuur. Maar het is ook kwetsbaar: wanneer er soorten verdwijnen, wordt het instabiel. Als er te veel soorten verdwijnen, heeft dat zelfs ingrijpende gevolgen. Tess Schram van de Friese Milieu Federatie geeft in haar voorbeelden ook helder weer dat biodiversiteit onmisbaar is voor (menselijk) leven.

“Nodig: rommelplekjes”

Een rondje van de deelnemers rond de locatie (lees: bedrijfsterrein) leerde dat een dergelijk terrein veel mogelijkheden bood voor biodiversiteit. Een vergeten hoek met gestapelde tegels en dakpannen bood huisvesting aan tal van insecten en dieren en diverse plantensoorten tierden welig. Die aanblik inspireerde Jelle de Boer: “Voor biodiversiteit zijn rommelplekjes nodig.” De specialisten: om te onderzoeken of biodiversiteit een kans maakt in je eigen omgeving, loop je een checklist na met de vijf v’s: voedsel, veiligheid, vocht, voortplanting, variatie. De kracht schuilt in de samenhang. Het blijkt niet heel moeilijk het een en ander te realiseren. Een stukje minder maaien rond bomen op het terrein geeft al schuilplaats voor een muis als hij van A naar B moet.

We redden de wereld niet met één Batavus dat haar terrein heeft vergroend. Maar het is een begin, een inspirerend voorbeeld. Dat we meer kunnen samenwerken en investeren in biodiversiteit laat Henk de Vries van It Fryske Gea ook zien met investeren op bedrijventerreinen via de Business Club foar it Fryske Gea (voorheen Ynnatura). Met het nieuwe landelijke project Werklandschappen van de toekomst hebben we het over alle 3000 bedrijventerreinen van Nederland. Toekomstmuziek die al luid klinkt door een EU-startsubsidie van 26 miljoen euro!

Veel winst met groen

Maatschappelijke bedreigingen als hittestress, overstromingen, verkeersinfarcten en ziekteverzuim hebben wel degelijk een relatie met bedrijventerreinen. Elwin de Vink van Donker Groep vertelde dat er op bedrijventerreinen veel winst te behalen valt waar het gaat om vergroening. Denk aan koeling: met meer groen en bomen heb je minder airco en ventilatie nodig. Ook houdt groen beter water vast waardoor de belasting op het riool wordt verminderd en water niet verpompt hoeft te worden. Los van de schade die ontstaat door overstromingen. Bovendien geeft groen gezonde lucht en vermindert het stress. En zeg nou zelf: liever werken tussen het groen met zonlicht dan in een betonnen hok met tl-licht.

Een wist-u-datje: in een vergroende werkomgeving is 1,6% minder ziekteverzuim. Als bedrijf met 50 werknemers heb je dan binnen twee jaar die investering al terugverdiend.

Idealistisch?

Na bovenstaande onderbouwing waarin hier en daar financiën doorsijpelen, brak de idealistische discussie los of alles nou in geld moest worden uitgedrukt. Geconcludeerd werd dat ‘het systeem’ nu eenmaal om geld draaide. Maar dat mensen met een groen hart wel het verschil kunnen maken. Als individu kunnen we veranderen en circulariteit versnellen, daarmee kan je het systeem veranderen. Zoals de leden van Circulair Friesland die in allerlei organisaties collega’s stimuleren, bazen overhalen en klanten en partners enthousiasmeren om ook duurzamer te gaan denken én doen.

Systeemdoorbraak

Douwe Snoek en Elwin de Vink kijken samen naar toekomstige werklandschappen en bedrijventerreinen: “We leggen de basis om een systeemdoorbraak te creëren.” Met het landelijke programma Werklandschappen van de Toekomst worden daarin eerste stappen gezet. En wat is die systeemdoorbraak? Dat is dat we anders gaan kijken naar waarde. Dat deze niet alleen in euro’s wordt uitgedrukt, maar in vitaliteit van medewerkers, in kwaliteit van lucht, in temperatuur en in imago. Daar kan je vandaag op jouw terrein en in jouw tuin mee beginnen. Laat je circulaire hart spreken!

De begeleiders van de sessie kwamen van Staatsbosbeheer, it Fryske Gea, Friese Milieu Federatie, Snoek Puur Groen en Donker Groep. De deelnemers uit gemeenteland, het onderwijs, het bedrijfsleven en de zorg.