De circulaire economie in het onderwijs? Natuurlijk!

Bij Circulair Friesland ondernemen we actie om elke dag een stukje dichter bij ons doel te komen: een bloeiende samenleving op een aarde met zelfherstellende en regenererende capaciteiten. Dit doen we door de circulaire economie in Fryslân aan te jagen en te stimuleren. 

Om de transitie naar een circulaire economie te versnellen, is het belangrijk dat kinderen en jongeren van jongs af leren hoe ze een positieve bijdrage kunnen leveren aan de wereld om hen heen. Heleentje Swart is binnen Circulair Friesland de expert op dit gebied. Zij ondersteunt scholen in de ontwikkeling van circulair onderwijs en circulair talent. 

Heleentje Swart aanjager circulair onderwijs
Heleentje Swart, aanjager onderwijs bij Circulair Friesland en programmaleider Spark the movement

Een integrale aanpak in het Friese onderwijs

Heleentje: ,,Circulair Friesland helpt en inspireert onderwijsinstellingen – van basisschool tot universiteit – om duurzame ontwikkeling en circulariteit een vaste plek te geven in hun onderwijs. Om dat effectief te doen, moeten scholen voorbij de voor de hand liggende en ‘makkelijke’ oplossingen als zonnepanelen en verduurzaming van de kantine kijken.

Dit wil niet zeggen dat dit geen goede initiatieven zijn, we moedigen ze absoluut aan. Maar om jongeren écht te leren hoe ze positieve impact kunnen maken op hun omgeving is een integrale aanpak nodig.’’

De 3 pijlers van een integrale aanpak

De integrale aanpak van Circulair Friesland in het onderwijs berust op 3 pijlers. Elke pijler ondersteunt het integraal leren nadenken over circulaire economie en circulair talent.

De Sustainable Development Goals

De Sustainable Development Goals (SDGs) van de Verenigde Naties vormen de eerste pijler. Het doel van deze 17 duurzame ontwikkelingsdoelen is het creëren van bewustzijn over de vele aspecten van het begrip duurzaamheid. De SDGs vertegenwoordigen de grootste wereldwijde problemen van de 21ste eeuw, onder andere op het gebied van klimaatverandering, sociale inclusiviteit en waardig werk. 

Sustainable Development Goals Circulair onderwijs
De SDG’s in het Fries

De 7 Pijlers van Metabolic

Bij de integratie van circulariteit in het onderwijs gaan we uit van de 7 pijlers van de circulaire economie volgens Metabolic. Aan de hand van deze kenmerken werken we toe naar een duurzame en effectieve realisatie van de 17 SDGs.

De 7 pijlers van de Circulaire Economie volgens Metabolic
De 7 pijlers van een circulaire economie volgens Metabolic

De Whole School Approach

Om circulariteit succesvol op te nemen in het onderwijs, moet het onderwijs circulariteit ‘ademen’. Circulariteit alleen prediken is niet genoeg: het moet doordringen tot in de kern. Studenten moeten het leren herkennen en regelmatig terug zien komen in het onderwijs en de schoolomgeving. 

Naast een duurzame organisatie is inbedding van circulariteit en duurzaamheid in het lesprogramma daarom noodzakelijk. We moeten jongeren op kritische en oplossingsgerichte wijze aan de slag laten gaan met maatschappelijke vragen uit de regio. Door deze ervaringsgerichte manier van leren, doen ze relevante kennis op en leveren ze direct een bijdrage aan een meer circulaire regio.

Heleentje: ,,Docenten, beleidsmakers en teamleiders wil je dus meenemen in dit verhaal. Duurzaam doen en denken kan beginnen bij een individuele docent en met een individuele klas, maar Circulair Friesland beoogt dit uiteindelijk terug zien bij alle vakken en in een doorlopende leerlijn. Aandacht voor de deskundigheid van docenten in teams is dus ook belangrijk.

Onderwijs in de circulaire economie
Binnen het thema onderwijs werken we samen met scholen in heel Friesland, van basisschool tot universiteit.

Circulair talent ontwikkel je niet uit een boekje. We ondersteunen scholen dan ook bij het opbouwen van netwerken met duurzame koplopers in de regio. We weten hoe belangrijk het is om de wereld buiten de schoolomgeving mee te nemen in het onderwijsprogramma, bijvoorbeeld door gastcolleges, opdrachten en stages.’’

Als onderwijsinstellingen circulariteit en duurzaamheid in alle activiteiten uitdragen, wordt het onderdeel van de mindset van leerlingen en docenten. Zo krijgen kinderen en jongeren de best mogelijke vaardigheden mee om een positief verschil te maken voor de wereld van morgen.

Voorbeelden van de circulaire economie in het onderwijs

Circulair Friesland is trots op alle Friese basis- en voortgezet onderwijs scholen, mbo- en hbo-instellingen en RUG/Campus Fryslân die duurzaam doen en denken opnemen in hun beleid en curriculum. Enkele mooie voorbeelden hiervan lees je hieronder.

SPARK the movement

SPARK the movement is een initiatief van Circulair Friesland. Iedere onderwijsinstelling kan en mag aanhaken. Graag zelfs! 

Op de website van SPARK the movement staan al honderden verschillende sparks. Dit zijn duurzame en circulaire initiatieven van onderwijsinstellingen. En de lijst blijft maar groeien: er worden voortdurend nieuwe bijdragen aan toegevoegd. 

Zo verspreidt SPARK the movement kennis rondom duurzaamheid en circulariteit in en vanuit het onderwijs en raken steeds meer scholen door prikkelende praktijkvoorbeelden geïnspireerd om ook hun steentje bij te dragen.

Masters, minors en practors

In Friesland worden verschillende studies aangeboden waarin studenten kunnen onderzoeken wat duurzaamheid betekent voor hun toekomstige vakgebied. 

Zo heeft het Friesland College de practoraten ‘Duurzaam denken, Duurzaam doen’ en ‘Leven Lang Ontwikkelen’geïntroduceerd. Deze practoraten stimuleren onderzoek en inbedding van duurzaamheid en circulariteit in het onderwijs

Aan Campus Fryslân, onderdeel van de Rijksuniversiteit Groningen, kunnen studenten de master Social Entrepreneurship of een bachelor Global Responsibility & Leadership volgen. 

Circulair Friesland draagt op verschillende manieren bij aan de integratie van circulariteit in het Friese onderwijs. Dit doen we door ‘gewoon’ te doén. Niet morgen, maar vandaag. Samen met Friese onderwijsmakers, scholieren en studenten werken we aan het waarmaken van onze ambitie: in 2025 de meest circulaire regio van Europa zijn.

In wat voor wereld wil jij leven? Bouw mee aan een toekomstwaardige wereld en sluit je aan bij Circulair Friesland en Spark the Movement. Samen leren we het verschil te maken.

Meer weten over de circulaire economie?

Hier vind je verschillende pagina’s met informatie en tips en tricks over allerlei verschillende onderwerpen binnen de circulaire economie: